Snage koje se bore za svrgavanje sirijskog predsjednika
Bashara al-Assada su sve više razjedinjene, pa čak i sukobljene
Piše: Muhamed Jusić (Al Jazeera Balkans)
Informacije koje dolaze iz različitih
izvora ukazuju na to da su snage koje se bore za svrgavanje režima sirijskog
predsjednika Bashara al-Assada sve više razjedinjene, pa čak i sukobljene.
Pravdi na volju, još od prvih dana
nemira, kada su mirne demonstracje zbog
brutalnosti režima prerasle u građanski rat, ne može se govoriti
o velikom stepenu jedinstva među borcima koji sebe nazivaju revolucionarima, s
obzirom na to da se radi o mnoštvu samoorganizovanih skupina koje su vremenom
tek pokušale oformiti neku vrstu ako ne zajedničke komande onda nečega što
nazivaju gurfetu-tensikijat ili koordinirajući stožer. Kada je jedno takvo
tijelo organizovano prije više od godinu dana i kada su sve formacije pozvane
da se stave pod komandu Slobodne sirijske vojske (FSA) već tada je bilo očito
da među oružanim skupinama postoje i one koje su ideološki i po ciljevima svoje
borbe toliko daleko od većine sirijskih pobunjenika da nemaju ni minimum zajedničke
osnove za djelovanje. Takvu zajedničku komandu nisu prihvatile skupine koje se
ideološki povezuju s onim što je, naročito nakon 11. septembra, postalo poznato
kao Al-Kaida.
Otvoreni
sukob
Danas je ta nemogućnost zajedničkog
djelovanja i povremenog sporenja u vezi s nekim strateškim lokacijama u
oslobođenim gradovima prerasla u otvoreni sukob. Situacija se posebno pogoršala
nakon ubistva Kamala Hamamija, komandanta pobunjenika na sjeverozapadu Sirije.
Sirijska opservatorija za ljudska prava sa sjedištem u Velikoj Britaniji
saopćila je da su ubistvo izvršili članovi Organizacije ''Islamska država Irak
i Levant'' kada su ekstremisti pokušali da uklone kontrolni punkt koji je
postavljen u planinskom dijelu provincije Latakija, gdje se ovaj popularni komadant
nalazio u izviđanju pripremajući otvaranje nove linije fronta prema režimu.
Istovremeno, izvori iz Slobodne
sirijske vojske, zvaničnog vojnog krila opozicije, upozoravaju javnost na to da
njihovi obavještajni izvori govore o planovima istih skupina da u dane
predstojećeg Bajrama počnu s velikom akcijom kojoj je cilj ovladavanje
pograničnim pojasom prema Turskoj, koji se nalazi pod kontrolom pobunjenika,
kako bi pod svoju kontrolu stavili logističke rute kojim se pobunjenici
opskrbljuju i potisnuli FSA i frakcije koje s njom sarađuju. Oni optužuju,
prije svega, pripadnike Organizacije ''Islamska država Irak i Levant, ali i
pripadnike njima ideološki bliskog fronta Al-Nusra da ih „nema na linijama
fronta, nego da 'islamsku državu' uspostavljaju samo tamo gdje su revolucionari
istjerali režimske snage, preuzimajući kontrolu nad oslobođenim teritorijem“.
Situaciju dodatno usložnjava i sukob među radikalnim militantima koji su
se podijelili na dvije glavne frakcije: Jabhat al-Nusru ili Al-Nusra Front,
kojeg vodi izvjesni Abu Mohammad al-Golani, a koji priznaje lidersku poziciju
novog vođe Al-Kaide u svijetu Aymana al-Zawahirija i one koji su se od njega
odvojili i slijede šefa iračkog ogranka Al-Kaide Abu Bakra al-Baghdadija, koji
osporava autoritet Al-Zawahirija i sebe smatra emirom ili vladarom Islamske
države u Iraku i Levantu (Šamu ili Siriji).
Priča
za sebe
Raskol unutar globalne Al-Kaide i
njenih podružnica u različitim dijelovima svijeta priča je za sebe i on nije
spriječio brzo i efikasno infiltriranje Al-Kaidinih istomišljenika u sirijski
sukob.
To je mnogima došlo kao iznenađenje,
s obzirom na to da Sirija, za razliku od nekih drugih arapskih zamalja, nije
imala jaku militantističku bazu povezanu s ideologijom koja opravdava
korištenje nasilja u ime islama i koja počiva na idejama tekfira ili na
proglašavanju drugih muslimana i njihovih zajednica nevjerničkim zbog
nepridržavanja njihove vizije šerijata. Kada je riječ o islamističkim
pokretima, sirijskom scenom dominirala su umjerena Muslimanska braća i manji
krugovi tradicionalnih apolitičkih selefista bliskih krugovima šejha Nasrudina
al-Albanija i šejha Abdulkadira Arnauta. Ozbiljnije aktivnosti militantnih
organizacija i pojedinaca u Siriji koje se povezuju s Al-Kaidom i njihovom
ideologijom zabilježene su tek, prema arapskim i zapadnim obavještajnim
izvorima, u prvim mjesecima nakon američke invazije na Irak.
Dobro upućeni izvori tvrde, a to se
može naći i u izvještajima američke vojske koji su procurili u aferi Wikileaks,
da je tadašnji sirijski režim, pokušavajući da na svaki način oteža poziciju
američkim trupama u Iraku, otvorio svoje granice pred sunitskim militantnim
dobrovoljcima koji su bili spremni boriti se protiv američke okupacije u
Iraku. Prema tim izvorima, različite obavještajne organizacije, a prije svega
Državna obavještajna agencija poznata kao Mebahis, svestrano su pomagale
militantima bliskim Al-Kaidi da Siriju koriste kao svoju logističku bazu i da
iz nje organizuju svoje aktivnosti u Iraku, nerijetko ih naoružavajući preko
svojih ljudi koji su se infiltrirali u njihove redove ili u najmanju ruku
zatvarajući oči pred njihovim aktivnostima i ilegalnim prelascima granice. U
tom periodu značajan broj Sirijaca pridružio se tim organizacijama, a mnogi od
njih su u Iraku stekli borbeno iskustvo i upoznali se s terorističkim
taktikama.
Međutim, kada su Amerikanci najavili da se postepeno povlače iz Iraka i
kada su šiitske političke partije preuzele vlast u Iraku, a Al-Kaida svoje
napade sve više počela usmjeravati protiv šiita, njihovih bogomolja i centralne
vlasti u Bagdadu, nakon intervencije vlade Nurija Malikija i iranskih
zvaničnika Damask je odlučio zaustaviti aktivnosti ovih formacija na svojoj
teritoriji. Uslijedila su masovna hapšenja u Siriji svih simpatizera i onih
koji su u tom periodu služili kao logistička baza militantima, a na granici su
pooštrene kontrole.
Kada se učinilo da su radikalni
militanti uradili svoj dio posla i da više Damasku nisu potrebni, izbila je
sirijska revolucija u kojoj je predsjednik Al-Assad sebe želio prikazati
zaštitnikom manjina, naročito alevitske, šiitske i kršćanske, a opoziciju
teroristima i članovima Al-Kaide. Od aprila do septembra 2011, u jeku
antivladinih protesta, režim u Damasku je iz zatvora pustio 960 ranije
pohapšenih ekstremista, među njima i 47 lidera današnjeg fronta Al-Nusra, koji
su ubrzo počeli s napadima na šiitska sela i arapske kršćane, vodeći svoju
borbu daleko od zvaničnih ciljeva sirijske revolucije.
Okrutan
odnos
Analitičari smatraju kako je
vladajući režim napravio procjenu da će šteta koju će ovi pojedinci i skupine
nanijeti revolucionarima biti daleko veća od one koje će nanijeti režimu i
njegovim trupama. Krug oko predsjednika Al-Assada procijenio je da će njihovo
djelovanje građanski bunt pretvoriti u sektaški sukob u kome će oni sebe
predstaviti kao jedini faktor stabilnosti i zaštitnike sirijskih manjina.
Pravilno su procijenili da će i svjetska javnost zbog djelovanja takvih
organizacija na strani revolucionara biti itekako rezervisana, a to se pokazalo
kao ključni razlog zbog čega se mnoge zapadne zemlje, prije svega SAD, ali i
neke zemlje Zaljeva, ustežu od naoružavanja opozicije.
Također, procijenili su da će nasilno nametanje neke njihove verzije
šerijata i okrutan odnos prema građanima, koji ovih dana provode takve vojne
frakcije u mjestima u kojima preuzmu kontrolu, okrenuti veliki broj Sirijaca
protiv revolucionara i vratiti ih u okrilje režima.
Vrijeme će pokazati da li su te
procjene bile ispravne i da li su, uistinu, režimu pomogle da se održi na
vlasti ili su Siriju gurnule u još veći ponor bratoubilačkog rata.
Stavovi
izraženi u ovom tekstu su autorovi i ne odražavaju nužno uredničku politiku Al
Jazeere.
Izvor:
Al Jazeera
