Nova zastava države Sirije koja je postala sveprisutna nakon sloma režima porodice Asad ima duboku historiju i simbolizam. U Siriji je postala aktuelna nakon početka Sirijske revolucije (15. mart 2011 – 8. decembar 2024.), osporavana od različitih militantnih skupina među pobunjenicima i od režima, danas je nadomak novog početka. Ali kako ništa u ovom dijelu svijeta nije jednostavno tako ni historija ove zastave i njena simbolika nisu jednoznačni. Ali krenimo redom.
Godine 1917. Hussein ibn Ali, kralj
Hidžaza (sada u Saudijskoj Arabiji) usvojio je zastavu Arapske pobune, koja je
trebala da predstavlja sve arapske zemlje u borbi protiv okupacije i
kolonizacije. Njegov san kojeg su hranili Britanci i drugi bio je da nakon
sloma Osmanske države ispod nje, a oko sebe, okupi sve Arape.
 |
Zastava Arapskog ustanka/ pobune usvojena 1917. poznata kao zastava Hidžaza
Ta zastava je imala tri vodoravne
crne, zelene i bijele pruge sa crvenim trouglom uz jarbol. Četiri boje su
podsjećale na glavne dinastije arapske historije – crna na Abaside, zelena na
Pravedne halife (prema nekima na Fatimije), bijela Emevije i crvena Hašemite.
U martu 1918. u Damasku je podignuta ova
zastava Arapske pobune kada je proglašena nezavisnost „prirodne Sirije- Šama“ (današnje
Sirija, Liban, Palestina, Jordan i Izrael).
Jedna bijela zvijezda na trouglu je dodana kako bi označila prvu nezavisnu
arapsku državu nakon Hidžaza. Nakon četiri mjeseca, međutim, Francuska je
preuzela kontrolu nad Sirijom, a arapska zastava pobune je kasnije korištena
samo u gerilskom ratu protiv francuskih vlasti.
U periodu 1920-ih i 30-ih Francuzi su kao
dio politike "zavadi pa vladaj" osnovali više malih podijeljenih i sukobljenih
država. Na kraju je proglašena ujedinjena sirijska država pod modifikovanom
panarapskom zastavom horizontalnih zeleno-bijelo-crnih pruga s tri crvene
zvijezde u sredini. To je zastava kojoj se Sirija vraća ovih dana i koju vidimo
na svakom koraku.
Nakon potpune nezavisnosti 1940-ih
Sirija je nastavila da se bori za arapsko jedinstvo, a 1958. pridružila se
Egiptu u zajedničkoj državi nazvanoj Ujedinjena Arapska Republika. Njena
zastava, zasnovana na zastavi arapskog oslobođenja iz egipatske revolucije
1952. godine imala je horizontalne pruge crveno-bijelo-crne boje sa dvije
zelene zvijezde za konstitutivne države. 1961. godine Sirija je istupila iz
unije. U narednim godinama imala je dvije različite zastave koje su odražavale politiku
tog doba, staru zastavu iz perioda antikolonijalne borbe i zastavu propale
panarapske unije. Konačno, 29. marta 1980. Sirija je ponovo prihvatila zastavu
Ujedinjene Arapske Republike kao svoj nacionalni barjak. Ovo je zastava Arapske
Sirijske Republike koja je u posljednjim godinama bila zvanična zastava
Asadovog režima, iako je vladajuća stranka Bas u nekim prilikama prije sirijske
revolucije i sama znala koristiti zastavu Arapske pobune (revolta).
Sve ove boje su u nekoj od svojih
izvedbi simboli panarapskog pokreta i sve se vezuju za prvu zastavu kraljevine
Hidžaza odnosno za Arapsku pobunu/ ustanak/ revoluciju (الثورة العربية)
odnosno oružani ustanak Arapa Hidžaza predvođenih Hašimitima protiv Osmanskog carstva usred
bliskoistočnih previranja povezanih sa Prvim svjetskim ratom.
Danas Sirijci rezolutno tvrde da
zelena boja za njih ne simbolizira fatimijski hilafet nego onaj Pravednih halifa.
Nastojanje je to da se odmakne od uloge nusejrijsko- alevitske prirode režima
porodice Asad i uloge šiitskih milicija u slamanju posljednje sirijske
revolucije. Ne znam da li historijskom ironijom ili kako nazvati i to što je
današnja Turska pored sirijskog naroda, brojnih frakcija pobunjenika i stranih dobrovoljaca
sa različitim motivima najzaslužnija da se danas vihori zastava čije boje vuku
korijene u Arapskoj buni protiv Osmanlija. Zato će i ova zastava i njene boje
dobiti neka nova značenja i zavisit će od budućnosti koju će narod Sirije imati
u njenom hladu. Sada zvanično nova zastava ima sljedeću simboliku:
Zelena boja: simbolizira period Pravednih
halifa (hulefa-i-rašidun,: Ebu Bekra, Omera, Osman i Alija r.a.), islam i
prosperitet
Bijela boja: simbolizira period Emevijskog hilafeta, mir i čistoću
Crna boja: simbolizira Abasijski hilafet i suprostavljanje opresiji
Crvena boja: simbolizira krv šehida koji su sve dali kako bi Šam i njegov
narod ostali slobodni.
Tri crvene zvijezde simboliziraju tri
velika sirijska grada Damask, Haleb (Alepo) i Deri-Zor koji su dali najveće
žrtve u Velikoj sirijskoj buni- revoluciji (1925-1927.) protiv kolonijalne vlasti Francuza. Nakon što
je Sirija 1936. pripojila sandžak Lazikiju i Džebelu-Druz, tumačilo se kako prva
zvijezda predstavlja ova tri grada, druga Džebelu-Druz, a treća Lazikiju.
